দেবনাগর বর্ণমালা

দেবনাগর বর্ণমালা।

प्रथम: पाठ:।

 अश्वोधावति। गौ: शब्दायते। सूर्य्यस्तपति। चन्द्र उदेति। वायुर्व्वाति। नदी वहति। फलऺ पतति। पचऺ चलति। पीड़ा वर्द्धते। बालको रोदिति। वृष्टिर्भवति। मेघोगर्ज्जति। पुष्पऺ शोभते। नटो नृत्यति। गायको गायति। शिशु: क्रीड़ति। युवा हसतिऺ। वृद्धोनिद्राति। चौर: पलायते।

द्वितीय: पाठ:।

 स ग्रामऺ गच्छति। अहऺ चन्द्रऺ पश्यामि। पिता पुत्रमाह्वयति। पुत्र: पितरऺ प्रणमति। गुरु: शिष्यमध्यापयति। शिष्यो गुरुं पृच्छति। शिशु: शय्यायाऺ शेते। राजा प्रजा: पालयति। स इहागमिष्यति। यूयं कुच गमिष्यथ। अहं तच गमिष्यामि। त्वं कथं रोदिषि। वीजादङ्कुरो जायते। अश्वमारुह्य गच्छति। तन्तुवायो वस्त्रं वयति। गोपो दुग्धं दोग्धि। दुग्धात् घृत मुत्पद्यते। गौः शष्याण्यत्ति। वर्षासु वृष्टिर्भवति। विद्या विनयं ददाति।

तृतीयः पाठः।

 भृत्यः प्रभोराज्ञां पालयति। प्रभुर्भृत्याय वेतनं ददाति। बालको यत्रेन विद्यामर्ज्ज्यति। स केशं सोढुऺ शकोति। दशरथः पुत्रशोकेन प्राणांस्तत्याज। रामः समुद्रे सेतु बबन्ध। ग्रीष्मकाले रविरतितीश्रृणीभवति। शरदि नभीमण्डलं निर्म्मलऺ भवति। वोपदेवी मुग्धबोधं व्याकरणं रचितवान्। केनापि सइ कलहो न कर्त्तव्यः। पक्षिणो रात्रौ वृक्षशाखायां निवसन्ति। साधवः सर्व्वं भूतेषु दयाऺ कुर्व्वन्ति। कालिदासो बहुनि काव्यानि रचितवान्। अर्ज्जुनो बाहुबलेन पृथिवीमजयत्। युधिष्ठिरः सदा सत्यमुवाच। उद्योगीपुरुषो लक्ष्मीमुपैति। कापुरुषा एव दैवमवलम्बन्ते।

चतुर्थ: पाठः।

 पाटलिपुत्र् नगरे चन्द्रगुप्तोनाम राजा बभूव। चाणक्यश्चन्द्रगुप्तस्य अमात्यः आसीत्। परशुरामः पृथिवीं निःक्षत्रियामकरोत्। धृतराष्ट्रेो जन्मान्ध आसीत् तेन राज्यं न प्राप। रामः पितुरादेशात् सीतया लक्ष्मणेन च सह वनं जगाम। भीमो गदाघातेन दुर्य्योधनस्य ऊरू बभञ्ज। चन्द्रऺ दृष्टा मनसि महान् इर्षों जायते। आकाशे रजन्यामसंख्यानि नक्षचाणि दृश्यन्ते। रात्रौ प्रभातायां पूर्व्वस्यां दिशि सूर्यः प्रकाशते। आगते वसन्तकाले तरुषु लतासु च नव पल्लवानि कुसुमानि च जायन्ते।

पञ्चम: पाठः।

 यो बाल्ये विद्यां नोपार्ज्जयति स चिराय मूर्खोभवति। यो दयालुर्भवति स दीनेभ्योधनं ददाति। यः कृपणी भवति स आत्मानमपि वञ्चयति। यो बन्धुवाक्यं न श्रृणोति स विपदमाप्नोति। पण्डिताः शास्त्रालोचनया कालऺ यापयन्ति। मूर्खा निद्रया कलद्देन च समय मतिवाइयन्ति। यः शठेषु विश्वसिति स आत्मनोमृत्युमाह्वयति। यो विपदि सद्दायोभवति सएव यथार्थबन्धुः। यी दुर्ज्जनेन सइ मैत्रो करोति स पदे पदे विपदमाप्नोति। यस्य कुलं शीलञ्च न ज्ञायते न तस्मिन् सइसा विश्वसनीयम्। यत्नेन विना किमपि न सिद्धति। तस्मात् सर्व्वेषु कार्य्येषु यत्नः करणीयः।

षष्ठ: पाठः।

 सदा सत्यं ब्रूयात्। सर्व्वे सत्यवादिन माद्रियन्ते तस्य वचसि विश्वासं कुर्व्वन्ति च। योहि मिथ्यावादी भवति न कोऽपि तस्मिन् विश्वसिति।

 सदा प्रियं ब्रूयात्। प्रियवादी सर्वस्य प्रियीभवति।

 विद्या हि परमं धनम्। यस्य विद्याधनमस्ति स सदा सुखेन कालं नयति। श्रमेण यत्नेन च विना विद्या न भवति। तस्मात् विद्यालाभाय श्रमो यत्नश्च विधेयः। विद्यऻ विना वृथा जीवनम्।

 आलस्यं सर्वेषऻ दोषाणामाकरः। अलसा विद्यामुपार्जयितुं न शक्नुवन्ति धनं न लभन्ते। अखसानां चिरमेव दुःखम्। तस्मादालस्यं परित्यजेत्।

 मातापितरौ पुत्रार्थऺ बहुन् क्लेशान् सहेते। तस्मात् तयोर्नित्यं प्रियं कुर्य्यात्। कायेन मनसा वाचा तयोईितं चिन्तयेत्। तयो: सततं भक्तिमान् भवेत्। प्राणात्ययेऽपि तयोरवमानना न कार्य्या। तयोरनुमतिं विना न किञ्चित् कर्म्म् कर्त्तव्यम्।

खप्तस्र: पाठः।

 अतिभोजनं रोगमूलम् आयुःक्षय् करम्। तस्मादतिभोजनऺ परिइरेत्।

 योऽस्मानध्यापयति सोऽस्माकं परमो गुरुः। स हि पितृवत् पूजनीयः। विद्यादाता जन्मदाता द्वावेव समानौ समं माननीयौ च।

 क्रोधं यत्नेन वर्ज्जयेत्। क्रोधवशो न परुषं भाषेत न प्रइरेत्। क्रोधो हि मइान् शत्रु:।

 सर्व्वे परवशं दुःखम्। सर्वमात्मवशं सुखम्। एतदेव सुखदुःखयोर्लक्षणम्।

 परहिंसायां परापकारे च बुद्धिर्न कार्य्यो। तयो: समं पापं नास्ति।

 यथाशक्ति परेषामुपकारऺ कुर्य्यात्। परोपकारोहि परमोधर्म्म:।

 अइङ्कारं परिइरेत्। नाइङ्कारात् परोरिपु:।

 सन्तुष्टस्य सदा सुखम्। य आत्मनः सुखमन्विच्छेत् स सन्तोषमवलम्बेत। सन्तोषमूलऺ हि सुखम्।

সম্পূর্ণ।